gen. Władysław  Sikorski

     Urodził się 20 maja 1881 r. w Tuszowie Narodowym koło Mielca w zaborze austriackim.

Po ukończeniu gimnazjum w Rzeszowie podjął w 1898 r. na krótko naukę w tamtejszym seminarium nauczycielskim. Od 1899 r. był uczniem III Gimnazjum Klasycznego we Lwowie, gdzie w 1902 r. uzyskał maturę.W latach 1902-1908 studiował na Wydziale Inżynierii Politechniki Lwowskiej, otrzymując dyplom inżyniera.W 1902 r. wstąpił do związanego z Ligą Narodową Związku Młodzieży Polskiej („Zet”), a od grudnia tego roku pełnił funkcję sekretarza koła Towarzystwa Szkoły Ludowej na Politechnice Lwowskiej, zostając w lutym 1904 r. jego prezesem. Podczas studiów odbył jednoroczną służbę w armii austriackiej, uzyskując w 1905 r. stopień podporucznika.Po powrocie na uczelnię od 1905 r. do 1907 r. był prezesem „Bratniej Pomocy”. W 1907 r. prowadził wykłady na temat taktyki na kursach bojowo-wojskowych kół milicyjnych PPS. Słuchaczami tych kursów byli m.in. Józef Piłsudski, Walery Sławek i Kazimierz Sosnkowski. W roku 1908 był współzałożycielem Związku Walki Czynnej, wchodząc w skład jego Rady Głównej i Wydziału, który odpowiadał za bieżące prace organizacji. Należał także do najważniejszych wykładowców na kursach wojskowych organizowanych przez ZWC. Był jednym z głównych organizatorów na terenie Galicji wschodniej Związku Strzeleckiego. Po jego utworzeniu w 1910 r. objął stanowisko prezesa Wydziału Związku Strzeleckiego.W założonym w tym samym roku we Lwowie Polskim Stronnictwie Postępowym pełnił obowiązki sekretarza. W 1912 r. jako jego reprezentant wszedł w skład Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, w której sprawował funkcję m.in. komisarza wydziału wojskowego. 9 sierpnia 1914 r., po wybuchu wojny, mianowany został przez Józefa Piłsudskiego komisarzem wojskowym na Galicję, reprezentującym nieistniejący w rzeczywistości Rząd Narodowy. Po powstaniu Naczelnego Komitetu Narodowego 17 sierpnia 1914 r. został szefem Departamentu Wojskowego Sekcji Zachodniej. 30 września 1914 r. mianowany został podpułkownikiem i dowódcą 4 pułku piechoty Legionów Polskich. Ostatecznie jednak decyzją austro-węgierskiej Naczelnej Komendy Armii (AOK) i Komendy Legionów pozostał na stanowisku szefa Departamentu Wojskowego. W październiku 1914 r. przystąpił do organizacji szkoły podchorążych Legionów Polskich w Krakowie, zostając jej pierwszym komendantem.W połowie 1915 r., po zajęciu Królestwa Polskiego przez wojska państw centralnych, jego zdecydowane stanowisko, jako szefa Departamentu Wojskowego NKN, co do dalszej rozbudowy Legionów Polskich stało się jedną z przyczyn konfliktu z Piłsudskim, który uważał, że powinna być ona uzależniona od jasnego stanowiska Niemiec i Austrii w sprawie polskiej. 19 lipca 1916 r. uzyskał stopień podpułkownika. Na przełomie września i października 1916 r. sprawował funkcję dowódcy 3 pułku piechoty Legionów, następnie powrócił na zajmowane dotąd stanowisko. Po ogłoszeniu Aktu 5 listopada uczestniczył w pertraktacjach austriacko-niemieckich w sprawie utworzenia Polskiej Siły Zbrojnej. 15 marca 1917 r. mianowany został przez gen.-gub. Beselera szefem Krajowego Inspektoratu Zaciągu. W związku z przerwaniem działalności werbunkowej od 15 czerwca 1917 r. pełnił obowiązki komendanta Obozu Ćwiczeń PSZ w Zambrowie. Po kryzysie przysięgowym 1 września 1917 r. został dowódcą Ośrodka Uzupełnień Polskiego Korpusu Posiłkowego w Bolechowie. W konsekwencji wydania rozkazu aprobującego akcję II Brygady pod Rarańczą został 26 lutego 1918 r. internowany przez władze austriackie w obozie jenieckim w Dulfalvie na Węgrzech. Po uwolnieniu w końcu kwietnia 1918 r. wyjechał do Lwowa. Od 22 października tego roku z upoważnienia Rady Regencyjnej organizował w Galicji jednostki Wojska Polskiego. 27 października 1918 r. Rada Regencyjna mianowała go szefem sztabu gen. Stanisława Puchalskiego, który dowodził wojskami polskimi w Galicji. Po dotarciu do Przemyśla, gdzie przebywał gen. Puchalski, zaskoczony został wybuchem zbrojnego konfliktu polsko-ukraińskiego. Unikając niewoli, objął dowództwo nad obroną zachodniej części miasta, a następnie udał się do Krakowa w celu zorganizowania pomocy dla Lwowa i Przemyśla. 21 listopada 1918 r. mianowany kwatermistrzem Armii „Wschód”. 6 stycznia 1919 r. został dowódcą samodzielnej grupy broniącej linii kolejowej pod Gródkiem Jagiellońskim, zdobywając w wyniku ryzykownego manewru Bartatów.W marcu 1919 r., w trakcie ukraińskiej ofensywy, walczył już na czele dywizji piechoty, tocząc w kwietniu zwycięskie boje pod Stawczanami. Dowodząc nią brał udział w rozpoczętej 15 maja ofensywie wojsk polskich na froncie ukraińskim.            1 sierpnia 1919 r. został dowódcą 9 Dywizji Piechoty i Grupy Poleskiej. 26 lutego 1920 r. objął dowództwo operacji pomocniczej wobec przygotowywanej przez Piłsudskiego ofensywy na Ukrainie i doprowadził do zajęcia 5 marca Mozyrza i Kalenkowicz, ważnych węzłów komunikacyjnych. W maju 1920 r. otrzymał stopień generała podporucznika (generała brygady). Podczas wyprawy kijowskiej jego grupa opanowała linię Dniepru, zajmując m.in. stację Rzęczycę. Pomiędzy 11 a 14 czerwca przeprowadził skuteczną kontrakcję w rejonie Czarnobyla, a po załamaniu się frontu polskiego na Ukrainie do 29 czerwca odpierał ataki na Mozyrz i Kalenkowicze. W trakcie ofensywy rozpoczętej w lipcu 1920 r. przez wojska sowieckie toczył walki o utrzymanie Brześcia. 11 sierpnia 1920 r. został dowódcą 5. Armii. Stojąc na jej czele przeprowadził kontruderzenie w kierunku Nasielska i Ciechanowa, wiążąc skutecznie od 15 sierpnia siły 15. i 3. Armii Czerwonej. Jego działania w istotny sposób przyczyniły się do zwycięstwa, które przyniosło uderzenie znad Wieprza. 27 sierpnia 1920 r. objął dowództwo nad 3 Armią, z którą z powodzeniem walczył na Wołyniu i Polesiu, zajmując m.in. 26 września Pińsk. Brał udział również w ostatnim etapie walk na froncie białorusko-litewskim. 28 lutego 1921 r. awansowany został do stopnia gen. porucznika (generała dywizji). Od 1 kwietnia 1921 r. do 16 grudnia 1922 r. pełnił obowiązki szefa Sztabu Generalnego. 16 grudnia 1922 r., po zabójstwie prezydenta Gabriela Narutowicza, objął funkcje premiera i ministra spraw wewnętrznych, które pełnił do 26 maja 1923 r. Od 30 listopada 1923 r. do 17 lutego 1924 r. był Generalnym Inspektorem Piechoty, a następnie do 14 listopada 1924 r. ministrem spraw wojskowych w rządzie Władysława Grabskiego. 26 listopada 1925 r. wszedł w skład Rady Wojennej, a 21 grudnia tego samego roku objął dowództwo Okręgu Korpusu VI we Lwowie.  Wobec zamachu majowego w 1926 r. zachował neutralność. Zwolniony ze stanowiska 19 marca 1928 r., przeniesiony został do dyspozycji ministra spraw wojskowych. Bez przydziału służbowego pozostawał do września 1939 r. W 1931 r. opublikował książkę „Polska i Francja w przeszłości i dobie współczesnej” Trzy lata później ukazała się jego najbardziej znana praca „Przyszła wojna. Jej możliwości i charakter oraz związane z nim zagadnienia obrony kraju”.  W kampanii polskiej w 1939 r., pomimo starań, nie uzyskał przydziału bojowego. 18 września przekroczył granicę polsko-rumuńską, a 24 września przybył do Paryża. 28 września został wyznaczony dowódcą polskich sił zbrojnych mających powstać we Francji. 30 września prezydent Władysław Raczkiewicz mianował go prezesem Rady Ministrów i ministrem spraw wojskowych. 7 listopada 1939 r. dekretem prezydenckim powołany został na stanowisko Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.  Po klęsce Francji w czerwcu 1940 r. ewakuował się wraz z prezydentem i rządem do Wielkiej Brytanii, gdzie ponownie przystąpił do organizacji wojska polskiego. 24 grudnia 1940 r. uzyskał stopień generała broni. W lipcu 1941 r., po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej, podpisał układ o współpracy wojskowej ze Związkiem Sowieckim, umożliwiający na jego obszarze organizację polskiej armii.  Układ ten wywołał poważny kryzys wewnątrz rządu polskiego, którego główną przyczyną było niesprecyzowanie w nim kształtu polskiej granicy wschodniej. 26 września 1942 r. zrezygnował z funkcji ministra spraw wojskowych.

     Zginął 4 lipca 1943 r. w katastrofie lotniczej koło Gibraltaru, której okoliczności do dziś nie zostały w pełni wyjaśnione.

Po uroczystym pogrzebie w Londynie, pochowany został na cmentarzu polskich lotników w Newark koło Nottingham.

17 września 1993 r. jego prochy spoczęły w krypcie św. Leonarda w podziemiach katedry na Wawelu.

   Władysław Sikorski odznaczony był m.in.: orderem Virtuti Militari kl. II i V, Polonia Restituta kl. I i III, Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz pośmiertnie Orderem Orła Białego. (PAP)

źródło: http://dzieje.pl/postacie/wladyslaw-sikorski